Kothe Kharak Singh | ਕੋਠੇ ਖੜਕ ਸਿੰਘ
Partaapi | ਪਰਤਾਪੀ
Chaali Din | ਚਾਲ਼ੀ ਦਿਨ
Sver To Sham Tak | ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ
Antar Jhaat | ਅੰਤਰ ਝਾਤ
ਇਹ ਨਾਵਲ ਲੇਖਕ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚੋਂ ਉਗਿਆ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਹਰ ਸ਼ਾਖ, ਹਰ ਪੱਤੀ, ਹਰ ਰੇਸ਼ਾ, ਲੇਖਕ ਦੀ ਮੱਚਦੀ ਜਵਾਨੀ ਖਾ ਕੇ ਬਣਿਆ ਹੈ । ‘ਪਾਲੀ’ ਵਿਚ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਉਡਾਰੀ ਬੜੀ ਬਲਵਾਨ ਹੈ । ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਅਤੇ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੀਜੇ ਸਾਲੀਆਂ ਦੇ ਮਖੋਲਾਂ ਵਿਚ ਤੇ ਭੈਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਰੁਮਾਂਸ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਵੱਲ ਚਾਉ ਭਾਵ ਵਿਚ ਤੇ ਇਸ ਘਰ ਕਰੂਪਤਾ ਤੇ ਕਠੋਰਤਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਾਲੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਦੇ ਕਲੇਸ਼ ਤੇ ਦੁਖ ਵਿਚ ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹਰੂਨ ਖ਼ਾਲਿਦ ਦੀ ਇਹ ਕਿਤਾਬ Walking With Nanak ਨੂੰ Westland Books ਨੇ ਛਾਪਿਆ ਸੀ... ਥੋੜ੍ਹੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰੂਨ ਰਾਹੀਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਉਹ ਇਸ ਸਫ਼ਰ ਦੇ ਅਗਲੇ ਮੁਕਾਮ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ Penguin India ਨਾਲ਼ ਉਸਦਾ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਸਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਪੈਂਗੁਇਨ ਛਾਪੇਗਾ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ ਹਰੂਨ ਖ਼ਾਲਿਦ ਅਤੇ Westland Books ਦੇ ਜਿੰਨ੍ਹਾ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਕਿਤਾਬ ‘ਨਾਨਕ ਸੰਗ ਟੁਰਦਿਆਂ’ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਛਾਪਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦਕ ਤਰਲੋਕ ਬੀਰ ਹੁਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਹੋਣ ਨਾਤੇ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਤਰਲੋਕ ਬੀਰ ਹੁਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਲਈ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਨ ਵਾਂਗ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦਾ ਹੀ ਨਤੀਜਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਠਕ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਖੂਬ ਪਿਆਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਿਤਾਬ ਪਾਠਕਾਂ ਤੱਕ ਜਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਮੰਡ ਜੀ ਦਾ ਨਵਾਂ ਨਾਵਲ ‘ਚੁਰਾਸੀ ਲੱਖ ਯਾਦਾਂ’ ਚੰਗਾ ਪੜ੍ਹਨ-ਲਿਖਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਦੋਸਤਾਂ ਲਈ ਇਹ ਨਾਵਲ ਚੰਗੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ.... ਚੁਰਾਸੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਲਿਖੇ ਗਏ ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੇ 450+ ਸਫ਼ੇ ਹਨ।
Jasbeer Singh Mand's new novel "Churasi Lakh Yaadan" is set to be a delightful read for those who love literature. This novel, with over 450 pages, explores the events surrounding the 1984 incidents, offering readers a substantial and enriching experience.
ਹਰ ਆਦਮੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾ-ਵਰੋਲੇ, ਝੱਖੜ, ਤੂਫ਼ਾਨ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਡਾਵਾਂਡੋਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਅਜਿਹੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸੁਘੜ-ਸਿਆਣਾ ਰਾਹ-ਦਸੇਰਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਪੁਸਤਕ ਸਹਾਈ ਸਿੱਧ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਸਾਹਿਤਕ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਉਸਾਰੂ ਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਸ ਦੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨਕੁਨ ਮਨੋਭਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਰੇਚਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਖੋਖਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹੋਂ ਪੁੱਟਣ ਵਿਚ ਇਕ ਅਸਰਦਾਰ ਥੈਰੇਪੀ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸੰਜੀਵਨ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲੇਖਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ, ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਚਿੰਤਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਣਿਆ ਤੇ ਆਤਮਸਾਤ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ।
ਇਹ ਨਾਵਲ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਜਾਣਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਮੁਖ ਪਾਤਰ ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ ਹੈ । ਇਹ ਨਾਵਲ ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਵਲ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੰਨਦਾ ਹੋਇਆ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਲਈ ਦਿਸਾ ਨਿਰਦੇਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
This novel inspires readers to learn about Sikh history. The main character of this novel is Satwant Kaur. It serves as a foundational work of modern Punjabi literature, guiding future writers in their endeavors.
ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਹੀਰੋ ਇੱਕ ਵਰਕਰ ਹੈ । ਦਰਮਿਆਨੇ ਦਰਜੇ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਹੈ, ਉਹ ਕਿਸਾਨ ਮੋਰਚੇ ਲੜਦਾ ਹੈ । ਨਵਾਂ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੋਹਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਜਾਨ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਸਿੱਧੀ ਟੱਕਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡੇ ਤੇ ਝੱਲਦੇ ਹਨ ਤੇ ਫੇਰ ਗ਼ਲਤ ਨਜ਼ਾਮ ਤੇ ਨਿਰਾ ਰੋਸ ਕਰਦੇ, ਉਹਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਢੂੰਡਦੇ ਹਨ । ਰਾਤ ਬਾਕੀ ਹੈ, ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨ ਹੁੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ, ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਇਕ ਲੋਅ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
This novel features a hero who is a worker, a middle-class farmer engaged in the struggle for farmers' rights. He dreams of creating a new society and is willing to sacrifice his life to turn these beautiful dreams into reality. It is the first Punjabi novel where the characters face a direct confrontation between labor and capital in their village. Instead of merely expressing anger against the unjust system, they seek to understand its root causes. Though the night is still young, the lives of those who sacrifice themselves illuminate the darkness.
ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਲੇਖਕਾਂ, ਵਿਚਾਰਕਾਂ ਅਤੇ ਕਵੀਆਂ-ਗੁਰੂਦੇਵ ਰਾਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ, ਬਾਲਜ਼ਾਕ, ਤੁਰਗਨੇਵ, ਦੋਸਤੋਵਸਕੀ, ਨੀਤਸ਼ੇ, ਰਿਲਕੇ, ਖ਼ਲੀਲ ਜਿਬਰਾਨ, ਸਾਰਤਰ, ਮਿਰਚਾ ਇਲਾਅਡੀ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਡਿੱਠੇ-ਅਣਡਿੱਠੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਪ੍ਰਸੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਆਯਾਮ ਉਦਘਾਟਿਤ ਕੀਤੇ ਤੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਵਿਚ ਗੀਤ ਗਾਏ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹਰ ਸੁਹਿਰਦ ਪਾਠਕ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਆਰ ਬਾਰੇ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਲੇਖਕਾਂ ਤੇ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਮੁਹੱਬਤ ਨੂੰ ਕਿੰਜ ਜੀਵਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਬਾਰੇ ਅੱਧੀ-ਅਧੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਵੱਖਰੀ ਪੁਸਤਕ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਦੀਬਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ-ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੋਵੇ । ਹੱਥਲੀ ਪੁਸਤਕ ਇਸ ਘਾਟ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਉਪਰਾਲਾ ਹੈ ।
ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਆਮਦ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਗ਼ਦਰੀ ਬਾਬਿਆਂ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦੌਰਾਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਰਾਹੀਂ ਹੋਈ । ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਇਸ ਕਦਰ ਸਮਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕਲਬੂਤ ਵਿੱਚ ਰੂਹ ਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਮਨੁੱਖ ਬਣ ਧੜਕਦੀ ਹੈ, ਖ਼ੈਰ ਐਲੇਫ਼ ਸ਼ਫਾਕ ਨੇ ਜਿੰਨੀਂ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਅਤੇ ਸੰਜ਼ੀਦਗੀ ਨਾਲ਼ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਰਚਿਆ ਓਸ ਤੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾਂ ਸੁਹਿਰਦ ਹੋ ਕੇ ਮਰਹੂਮ ਨਵਨੀਤ ਜੀ ਨੇ ਜਿਨਾਂ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਵਿਸਮਾਦਮਈ ਤੇ ਅਲੌਕਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਉਸ ਤਾਰੀਫ਼ ਲਈ ਢੁੱਕਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਹੋਣ...... ਦੋ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਚਲਦਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਦੇ ਤਾਣੇ ਬਾਣੇ ਬੁਣਦੀ ਸ਼ਮਸ ਤਬਰੀਜ਼ ਤੇ ਰੂਮੀ ਜੀ ਦੀ ਮੁੱਕਦੱਸ ਮੁਹੱਬਤ ਦੀ ਗਾਥਾ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ,,, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮਿੱਠੇ ਕੁਫ਼ਰ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਵਿੱਚ ਭਿੱਜਦੀ ਜਾਂਦੀ ਐਲਾ ਕਦੋਂ ਮੁਹਬੱਤ ਵਿਚ ਵਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਵੀ ਹੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ ਇਲਾਹੀ ਧੁਨਾਂ ਛੇੜਦੀ ਰਬਾਬ ਜਿਹੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਤਰਜ਼ਮਾ ਹੋਣਾ ਬੜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਾਲ਼ੀ ਗੱਲ ਹੈ
ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਪਾਠਕ ਬੜੇ ਗੁੱਝੇ ਰਹੱਸ ਪੜਨ ਦੇ ਆਦੀ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ,, ਤੇ ਮੈਂ ਕਹਾਂਗੀ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਅਜਿਹੇ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਹੀ ਹੈ,,,,, ਮੈਂ ਮਰਹੂਮ ਨਵਨੀਤ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦੇਣਾ ਚਾਹਾਂਗੀ ਕੇ ਓਹ ਇਤਨੀ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਿਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਕਾਰਜ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰ ਕੇ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਇਸਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਇੱਕ ਅਦੁੱਤੀ ਇਤਫ਼ਾਕ ਹੀ ਹੈ ,,, ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਹਰ ਪਾਠਕ ਨਵਨੀਤ ਦੀ ਸਦੀਵੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸਦੀ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਪਰ ਸਦੀਵੀ ਮੌਜ਼ੂਦਗੀ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ।
ਅੰਤ ਕਹਾਂਗੀ ਕਿ ਜਿੰਨੀ ਛੇਤੀ ਹੋ ਸਕੇ ਕਿਤਾਬ ਜ਼ਰੂਰ ਪੜੋ
ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋਗੇ ਕੇ ਪੀ ਗਏ ਹੋ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਚਾਲੀ ਨੇਮਾਂ ਦੇ ਅਰਕ ਨੂੰ
-ਦੀਪ ਹੇਰਾਂ!
ਇਹ ਦੇਹ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਾਣੀ ਹੀ ਹੈ... ਮਰਦਾਨਿਆ...।”
“ਬਾਬਾ ਮੈਂ ਜਾਣਾ ਨਹੀਂ ਸਮਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ...।”
“ਤੂੰ ਵੀ ਸਮ੍ਹਾ ਹੀ ਰਿਹਾਂ ਮਰਦਾਨਿਆ...।”
“ਜੇ ਕਿਤੇ ਮੇਲ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਪਛਾਣ ਲਵੀਂ ਬਾਬਾ... 'ਮੈਂ ਤਲਵੰਡੀ ਦਾ ਡੂਮ ਹਾਂ' ...।”
ਮਰਦਾਨੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਹੋਣ ਲੱਗੀਆਂ।
--ਨਾਵਲ 'ਬੋਲ ਮਰਦਾਨਿਆ' ਵਿੱਚੋਂ
ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਪੂਰੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਵਿਛੜ ਗਈ ਸੀ । ਪੂਰੇ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਸ ਵਿਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ
ਪਰਸਾ ਮਹਾਕਾਵਿਕ ਨਾਵਲ ਹੈ । ਅਜਿਹੀ ਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਉਦੋਂ ਸੰਭਵ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੌਮ, ਕੌਮੀਅਤ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਮੋੜ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਏ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭੂਤਕਾਲ ਦੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਉਪਲਭਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ-ਸਹੀ ਅੰਗਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋਵੇ । ਅਜਿਹੇ ਮੋੜ ਉੱਤੇ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਮੀ ਕੌਮ, ਕੌਮੀਅਤ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਮਾਰਗ-ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਭੂਤਕਾਲ ਨੂੰ ਗਹਿਰ-ਗੰਭੀਰ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਣ, ਜਾਣਨ ਤੇ ਸਮਝਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਸ ਸਕੇ । ਪਰਸੇ ਦਾ ਕਰਮ-ਖੇਤਰ ਮਾਲਵੇ ਦਾ ਉਹ ਭੂਖੰਡ ਹੈ ਜੋ ਅਜਿਹੇ ਮੋੜ ਉੱਤੇ ਆ ਖੜੋਤਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਪਰਤ ਕੇ ਉਹਨੇ ਕਦੇ ਪਿਛਾਂਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ । (ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਭਾਰਤ ਲਈ ਵੀ ਉਤਨਾ ਹੀ ਸੱਚ ਹੈ) ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਮਹਾਨ ਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਸੰਭਵ ਹੋਈ ਹੈ । ਪਰਸਾ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਵੀ ਮਹਾਕਾਵਿਕ ਕ੍ਰਿਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਦਾ ਕੋਈ ਵੇਰਵਾ ਛੱਡਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ । ਇਹ ਨਾਵਲ ਸਾਡੇ ਸਰਬਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਨਾਵਲਕਾਰ ਗੁਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ ।
"Parsa" is an epic novel. Such a work is possible when a nation reaches a turning point in its life, where it can accurately assess its historical and social achievements. At such a juncture, a community can look at its past with a deep and serious perspective to guide its future. The setting of "Parsa" is the region of Malwa, standing at this critical crossroads from which it can never turn back. (This is equally true for Punjab in the context of India.) This is why the creation of such a great work has been made possible. "Parsa" is also an epic in that it leaves no aspect of life unexplored. This novel is a significant achievement by our finest novelist, Guddial Singh.
ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਨਾਇਕ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦੱਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲ ਲੈਂਦਾ ਹੈ । ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਿਆਹ ਆਪਣੇ ਵਡੇ ਭਰਾ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਇੰਦਰ, ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਨੰਬਰਦਾਰ ਇਹ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦਾ ਹੈ । ਨਾਵਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇੰਦਰ ਨੰਬਰਦਾਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਮਹਿੰਦਰ ਦੀ ਹਰ ਚੀਜ ਉਤੇ ਕਬਜਾ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ।
This novel presents the story of a farmer living in a village. The protagonist, Mahinder Singh, completes his tenth grade and takes on the responsibilities of his household. Since Mahinder Singh gets married before his elder brother Inder Singh, Inder begins to perceive Mahinder as his enemy. The numberdar (village head) further fuels this enmity. By the end of the novel, it is revealed how Inder, with the numberdar's advice, seizes control of everything belonging to Mahinder.
ਲੇਖਕ ਨੇ ਇਸ ਨਾਵਲ ਵਿਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ । ਇਸ ਨਾਵਲ ਦੀ ਨਾਇਕਾ ‘ਸ਼ਾਲੂ’ ਫਿਲਮੀ ਰਸਾਲੇ ਤੇ ਫੈਸ਼ਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹੈ । ਸ਼ਾਲੂ ਦਾ ਵਿਆਹ ‘ਪਰਵੇਜ਼’ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਜਿਸਦੀ ਉਮਰ 50 ਸਾਲ ਸੀ । ਪਰ ਸ਼ਾਲੂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਉਸ ਘਰ ਨੇ ਖੋਹ ਲਈ । ਫਿਰ ਉਹ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਸ਼ਾਲੂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤਾਂ ਮਿਲ ਗਈ ਪਰ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਨੇ ਉਸਦਾ ਸਭ ਕੁਝ ਖੋਹ ਲਿਆ ।
The author presents the story of a woman in this novel. The protagonist, Shalu, is an avid reader of film magazines and fashion publications. Shalu marries Parvez, who is 50 years old. However, her freedom is taken away by that household. After leaving the house, Shalu gains her freedom, but the world robs her of everything else.
ਦਲੀਪ ਕੌਰ ਟਿਵਾਣਾ ਦੀ ਨਾਵਲ-ਕਲਾ ਜੀਵਨ-ਹੋਂਦ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਢੂੰਡਦੀ ਹੋਈ ਆਪਣੇ ਨੈਣ-ਨਕਸ ਨਿਖਾਰਦੀ ਹੈ । ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦੀ ਤ੍ਰਿਖਾ ਇਸੇ ਨੁਕਤੇ ਤੋਂ ਸੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਇਸਦੀ ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਦੇ ਕਿਸੇ ਝਲਕਾਰੇ ਉਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਕਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਉਸਦਾ ਰਚਨਾਤਮਕ ਉਛਾਲ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਥਮ ਘੇਰਾ ਅਜਿਹੀ ਇਕੱਲ ਜਾਂ ਉਪਰਾਮਤਾ ਵਿਚ ਨਿਸਚਿੱਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਉਦੋਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਮਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਮਾਨਵ-ਹੋਂਦ ਦਾ ਕੋਈ ਮੁੱਖ ਪਹਿਲੂ ਅਚਾਨਕ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਤਰਕ-ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੇ ਅਰਥ ਗੁਆ ਬੈਠਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਇੰਜ ਬਾਹਰੋਂ ਜਾਪਦਾ ਹੈ । ਟਿਵਾਣਾ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿਚ ਕਦੇ ਵਕਤੀ ਤੌਰ ਉਤੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਉਪਰਾਮਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕਲਤਾ ਦੀ ਸੰਘਣੀ ਨਿਰਾਕਾਰਤਾ ਵਿਚ ਵਿਚਰਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਯਕੀਨਨ ਉਭਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੀਵਨ-ਹੋਂਦ ਦੇ ਬਾਹਰੋਂ ਗੁਆਚੇ ਅਰਥਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਮੰਜਿਲ ਵਲ ਵਧਣ ਦੀ ਹਰਕਤ ਕਦੇ ਧੀਮੀ ਸੁਰ ਵਿਚ ਅਤੇ ਕਦੇ ਤੇਜ਼ ਸੁਰ ਵਿਚ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।
Dalip Kaur Tiwana's novelistic artistry seeks to uncover the essence of life’s reality, enhancing its narrative through a distinctive lens. The exploration of countless facets of life begins from this point and focuses on glimpses of its completeness. Her creative expression establishes a primary realm within a profound sense of isolation or solitude, which becomes visible when a key aspect of human existence suddenly loses its meaning or manifests in an unexpected way due to specific circumstances.
In Tiwana's novels, there emerges a tragic form that oscillates between temporary and enduring solitude, reflecting a dense formlessness. However, the movement toward some destination amid the lost meanings of life maintains a rhythm that is sometimes subtle and other times intense.
ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਨਾਵਲ ਵੀ ਚਰਚਾ ’ਚ ਰਿਹਾ । ਕਾਰਨ ਤਾਂ ਕਈ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ , ਪਰ ਇਸ ਚਰਚਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸ਼ਾਇਦ ਦੋ ਸਨ । ਪਹਿਲਾ : ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਪੁਸ਼ਤਾਂ ਤੋਂ ਚਲੇ ਆ ਰਹੇ, ਬਦਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਕਤਲ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੇ ਦੂਜਾ : ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਅਧੀਨ ਕਿਸਾਨੀ ਵਰਤਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੀਆਂ ਉਹ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਮਨੁੱਖ ਅੰਦਰੋਂ ਅਣਖ ਤੇ ਸਵੈਮਾਣ ਵਰਗੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਕਦਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਾਰਨ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਉਹਨਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਦਕਾ ਸਮਾਜ ਅਮਾਨਵੀ ਵਿਵਸਥਾ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰੇ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।
In the last three decades, this novel has gained significant attention following "Marhi Da Deeva." There are several reasons for this discussion, but perhaps two main ones stand out. First: the incidents of murder driven by the longstanding desire for revenge in the agrarian culture of Punjab. Second: the changes occurring in farming practices under capitalist influences, which are adversely affecting intrinsic values like self-respect and dignity. These values are crucial for maintaining the potential for social struggles against inhumane systems.
‘ਅੰਨ੍ਹੇ ਘੋੜੇ ਦਾ ਦਾਨ’ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀਨਾਈਸ ਵਿਖੇ ਹੋ ਰਹੇ 67ਵੇਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਸਮਾਰੋਹ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੰਦਨ ਵਿਖੇ ਹੋ ਰਹੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਸਮਾਰੋਹ ਲਈ ਵੀ ਚੁਣ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਸਿਉਲ ਵਿਖੇ ਹੋ ਰਹੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਫਿਲਮ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿਚ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਇਕੋਂ ਸਮੇਂ ਤਿੰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣਾ ਇਸ ਪਹਿਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਾਣਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ।
"Anhe Ghore Da Daan" is the first book to be adapted into a film that has been selected for the 67th International Film Festival taking place in Venice. Additionally, it has also been chosen for the International Film Festival in London and included in the Asian Film Festival in Seoul. Being part of three international film festivals simultaneously is a significant achievement for this first Punjabi film.
‘ਦ ਬੁੱਕ ਆਫ ਟੀ’, ਸਨਾਤਨੀ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ । ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਦਾ ਇਹ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ, ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਉਪਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਜ਼ਬਾਨ ਦਾ ਇਹ ਇਕੋ ਇਕ ਮਾਸਟਰ ਪੀਸ ਹੈ । ਏਸ਼ੀਅਨ ਆਰਟ ਦੀ ਸਮਾਲੋਚਨਾ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਬਾਰੇ ਲੇਖਕ ਦੀ ਨਿੱਗਰ ਦੇਣ ਨੂੰ ਪੱਛਮ ਨੇ ਲਗਭਗ ਭੁਲਾ ਦਿਤਾ ਹੈ, ਚਾਹ ਦੇ ਵਿਧਾਨ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਉਪਰ ਉਸਦੀ ਲਿਖੀ ਨਿਕੀ ਜਿਹੀ ਕਿਤਾਬ ਇਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਬਾਦ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨਿਰੰਤਰ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਹੈ । ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਇਸ ਕਰਕੇ ਕਲਾਸਿਕ ਮੰਨੀ ਗਈ ਅਤੇ ਮੰਨੀ ਜਾਏਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਕਨਫਿਉਸ਼ਿਆਵਾਦ, ਤਾਓਵਾਦ ਅਤੇ ਜ਼ੇਨ ਦੀਆਂ ਰਮਜ਼ਾਂ ਲੇਖਕ ਰਾਹੀਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਮਾਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਜਾਪਾਨ ਵਿਚ ਓਕਾਕੁਰਾ ਅੱਜ ਵੀ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਨਾਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਤੇਨਸ਼ਿਕ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਮਤਲਬ ਕਿ, ਰੂਹਾਨੀ ਦਿਲ, ਸਾਹਿਬ ਦਿਮਾਗ, ਹੁਸਨਲ ਚਰਾਗ ।
ਈਰਾਨ ਮਾਨਵ-ਸਭਿਅਤਾ ਦਾ ਪੰਘੂੜਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਲੋਰੀਆਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜੀਊਣਾ ਤੇ ਥੀਣਾ ਸਿਖਾਇਆ। ਈਰਾਨ ਵਰਗੀ ਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਸਾਊ ਸਭਿਅਤ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਈਰਾਨੀ ਖੁਦ ਤਾਂ ਸੋਹਣੇ ਹਨ ਹੀ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰੀਨ ਸੁੰਦਰ ਆਰਟ ਸਿਰਜ ਕੇ ਦਿੱਤਾ। ਈਰਾਨ ਦੇ ਫਕੀਰ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਲਸਫੇ, ਸਾਹਿਤ, ਕੀਮੀਆਗਰੀ, ਮੈਡੀਸਨ, ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਅਤੇ ਇਮਾਰਤਸਾਜ਼ੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕੇਵਲ ਯੌਰਪ ਨੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਨੇ ਕਬੂਲ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਂਸਕ੍ਰਿਤਕ ਸਾਂਝ ਈਰਾਨ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਪਰ ਮੁਲਕ ਦੀ ਵੰਡ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਤਕ ਸਾਂਝ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਈਰਾਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ, ਕਲਚਰ ਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਦਿਲਚਸਪ ਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵੇਰਵੇ ਦਿੰਦਿਆਂ ਈਰਾਨ ਵਿਚ ਆਏ ਰਾਜ ਪਲਟੇ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਸਹਿਤ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਸਾਂਝ ਨੂੰ ਪੁਨਰ-ਜੀਵਤ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਓਤਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਚਾਰ ਲੇਖ ਅਰਬ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਟੱਕਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਕੁਰੇਦ ਕੇ ਇਕ ਨਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀ ਗਾਥਾ ਦਾ ਸੰਤੁਲਿਤ ਤੇ ਦੋਸਤਾਨਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਯਹੂਦੀਆਂ ਨੂੰ ਨਫਰਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਯੋਧਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਧਰਮ ਦੀ ਕਿਰਤ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੇ ਜੂਲੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣਗੇ। ਅਰਬਾਂ ਦੇ ਕਰੜੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਸਿਦਕਦਿਲੀ ਨਾਲ ਇਸ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਇਹ ਮੋਅਜਜ਼ਾ ਕਰ ਵਿਖਾਇਆ। ਤੁਰਕਾਂ ਹੱਥੋਂ ਆਰਮੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸੁੰਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਸਾਡੇ ਜ਼ਖਮਾਂ ਦੀ ਚੀਸ ਨੂੰ ਤਿੱਖਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਮਾਸੂਮ ਕੌਮ ਪ੍ਰਤਿ ਹਮਦਰਦੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਣਛੋਹੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਪੁਆ ਕੇ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਸਾਡੇ ਗਿਆਨ ਦਰੀਚੇ ਨੂੰ ਮੋਕਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਅਕਾਂਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਖੰਭਾਂ ਨੂੰ ਪਰਵਾਜ਼ ਭਰਨ ਲਈ ਤਾਣ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ 8 ਜਾਗਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਹਨ । ਇਹ ਬਿਰਤਾਂਤ ਨਾ ਤਾਂ ਮਨੋਰੰਜਨ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਫੋਕਾ ਗਿਆਨ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਅਮਿਓਂ ਰਸ ਭਿੱਜੇ ਝਰਨੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੂਕੇ ਕਾਸਟ ਨੂੰ ਹਰਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਆਪਣੇ ਵਡੇਰਿਆਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਹਰਿਆ-ਭਰਿਆ ਹੋਣ ਲਈ ਇਹ ਪੁਸਤਕ ਇਕ ਅਦਭੁਤ ਵਸੀਲਾ ਹੈ ।
ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਕੁਝ ਜਾਗਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਹਨ । ਲੇਖਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਇਕਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਕਟਤਾ ਵੀ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਰਸੀਲੀ ਤੇ ਮੰਤਰ-ਮੁਗਧ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਲਿਖੇ ਇਹ ਬਿਰਤਾਂਤ ਪਾਠਕ ਦੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ।
ਵਡੇਰਿਆਂ ਦੀ ਸਾਖੀ ਦੀ ਲੜੀ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਦੀ ਇਹ ਤੀਸਰੀ ਪੁਸਤਕ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਪੰਜ ਹੋਰ ਜਾਗਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਹਨ । ਇਹ ਬਿਰਤਾਂਤ ਪੰਜਾਬੀ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਵਚਿੱਤਰ ਅਨੁਭਵਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਵਸੀਹ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਵੀ ਸਰਸ਼ਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਕੰਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੁਣਨ-ਯੋਗ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਪਾਠ ਸੰਗ-ਦਿਲ ਨੂੰ ਵੀ ਤਰਲ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਦਾਸ ਵੀਰਾਨੀਆਂ ਵਿਚ ਭਟਕੇ ਰਹੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵੀ ਬਸੰਤੀ ਖੇੜੇ ਦੇ ਸ਼ਾਹ ਮਾਰਗ ਤੇ ਤੋਰਦਾ ਹੈ ।
ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਕਵਿਤਾ ਰਾਹੀਂ ਲੂਣਾ ਵਰਗੀ ਦੁਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਸਕਾਰੀ ਪਾਤਰ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਆਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਲੋਕ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਮੁੜ ਨਿਆਂ ਲਈ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਮੱਧਾ-ਕਾਲ ਕਥਾ ਦਾ ਨਵੀਨ ਤੇ ਕਲਾਤਮਿਕ ਰੂਪਾਂਤਰਨ ਕਰਦਿਆਂ ਉਸ ਨਾਲ ਹੋਈ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਕਰਦਿਆਂ ਰੁਤਬੇ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਉਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਗਾ ਕੇ ਲੂਣਾ ਦੇ ਪਾਤਰ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਵਿਸਤਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ।
Shiv Kumar has, through his poetry, reexamined the character of Loon, a figure of disgrace and ridicule, in a new light within the context of folk justice. By transforming the narrative of the Middle Ages into a contemporary and artistic form, he exposes the injustices faced by Loon and raises questions about the abuse of power and status, thereby giving the character a new depth.
ਇਸ ਨਾਵਲ ਰਾਹੀਂ ਮਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।